StopQuadom.PL (SQ): Czy na terenie Magurskiego Parku Narodowego widać w ostatnich latach natężenie ruchu pojazdów silnikowych?
Magurski Park Narodowy (MPN): W chwili obecnej jest to problem o niedużym nasileniu. W ostatnich latach Straż Parku, jak również pracownicy Służby Parku odnotowywały pojedyncze przypadki wjazdu tego typu pojazdów na teren MPN. W latach 2009-2010 na terenie Parku zarejestrowano 10 wjazdów samochodami terenowymi, kładami oraz motocyklami krosowymi. W sześciu wypadkach sprawców tych wykroczeń udało się zatrzymać i ukarać. W latach poprzednich praca prewencyjna Straży Parku wspólnie z Policją oraz Strażą Graniczną doprowadziła do ograniczenia tego procederu, jednak działania te muszą być i są prowadzone stale. Przejazdy te są zarówno po terenach otwartych (łąkach), jak również terenach leśnych (po drogach wewnętrznych i pieszych szlakach turystycznych). Z uwagi na małe zaludnienie okolic Parku i brak dużych aglomeracji w jego otoczeniu, zjawisko to nie ma jeszcze charakteru masowego. Mamy jednak pełną świadomość, że w przypadku dalszego funkcjonowania obecnego prawa sytuacja ta może się znacznie pogorszyć.
(SQ): Jakimi środkami technicznymi i zasobami ludzkimi dysponujecie Państwo do zwalczania tego zjawiska? Czego Państwu najbardziej brakuje w walce z nielegalnym off-roadem?
(MPN): W działaniach tych uczestniczy około 30 osób – 3 funkcjonariuszy Straży Parku i pozostali pracownicy terenowi Służby Parku. Do dyspozycji mają kilka samochodów terenowych i 1 skuter śnieżny. Najbardziej potrzebna jest zmiana prawa, wymuszająca rejestrowanie tych pojazdów.
(SQ): Jaki konkretnie szkodliwy wpływ na gatunki i ekosystem MPN mają nielegalne jazdy?
(MPN): Szkodliwość tych jazd w stosunku do przyrody to głównie:
- płoszenie zwierząt, szczególnie niebezpieczne w okresie rozrodu i wychowu młodych osobników,
- zabijanie zwierząt – szczególnie tych najmniejszych, nie mających szans na ucieczkę,
- niszczenie roślin, niekiedy b. rzadkich gatunków,
- niszczenie gleby, wzmacnianie procesów erozyjnych.
W niektórych przypadkach jazdy te stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia innych prawidłowych użytkowników szlaków pieszych, czy konnych.
(SQ): Czy na terenie MPN są jakieś drogi publiczne lub inne drogi dopuszczające ruch pojazdów silnikowych?
(MPN): Przez tereny Magurskiego Parku Narodowego przebiega jedna droga wojewódzka relacji Kąty–Grab, trzy drogi powiatowe: pierwsza relacji Desznica–Świątkowa, druga relacji Krempna-Grab, a trzecia „ślepa” w miejscowości Folusz (około 1200mb). Ponadto przez Park przebiega droga gminna – dojazd do posesji. Magurski Park Narodowy posiada sieć dróg wewnętrznych na których obowiązuje zakaz ruchu.
Prawo wjazdu na drogi zakładowe na czas wykonywania akcji ratowniczych posiadają pojazdy GOPR-u i inne służby, m.in. Policja czy Straż Graniczna na czas wykonywania działań ochronnych czy prowadzonych czynności dochodzeniowych.
Prawo wjazdu posiadają również pojazdy służbowe oznaczone logo MPN i kilkanaście pojazdów prywatnych pracowników MPN wykorzystywanych do celów służbowych.
(SQ): Czy w granicach MPN prowadzone są jakieś prace leśne, wymagające użycia pojazdów mechanicznych, czy raczej należy domniemywać, ze ślady wjazdów na teren MPN są efektem nielegalnych wjazdów?
(MPN): W obszarach ochrony czynnej MPN prowadzone są różne prace ochronne związane w głównej mierze z czynną ochroną drzewostanów. Działania te realizowane są na podstawie zadań ochronnych, corocznie zatwierdzanych przez Ministra Środowiska. Naturalnym następstwem tego typu działań jest zrywka wyciętego drewna. Do przeprowadzenia tych czynności używa się ciągników rolniczych, jednak ślady ich różnią się znacznie od tych pozostawionych przez motocykle krosowe, quady czy samochody terenowe.
(SQ): Do kogo turyści powinni się zwracać w momencie ujawnienia nielegalnych jazd na terenie MPN i w jego okolicach?
(MPN): Na ogólne znane telefony Policji (nr 997) lub MPN (nr 134414099 lub 134414440). Ważne jest by podać możliwie jak najwięcej informacji (miejsce zdarzenia, ilość pojazdów, ich rodzaj, nr rejestracyjne). Zdjęcie nawet z telefonu komórkowego to też dobry nośnik informacji.
(SQ): Jakie zdaniem Dyrekcji Parku są możliwości uregulowania sytuacji off-roadu w Polsce? Co należało by zrobić, czy obecne prawo wymaga zmian? Czy Waszym zdaniem możliwe jest udostępnianie w jakiś sposób części dróg leśnych off-roadowcom?
(MPN): Najważniejsze to oznakowanie i rejestracja tych pojazdów. Możliwość orzeczenia kary przepadku sprzętu, którym dokonano wykroczenia miałoby istotne znaczenie, zwłaszcza prewencyjne. Niezmiernie ważne jest natomiast edukacja – we wszystkich mediach i skierowana do właściwych grup społecznych.
Udostępnienie dróg Parku Narodowego dla sportów ekstremalnych to sytuacja całkowicie podobna do udostępniania wysokich ścian muzeów dla wspinaczki – nie do tego te drogi i ściany służą. Wydaje się, iż ten 1% powierzchni Polski, jaką stanowią wszystkie Parki Narodowe możemy wyłączyć z tej formy działania człowieka, z korzyścią dla naszego wspólnego dobra.
Odpowiedzi na pytania przygotował Komendant Straży Parku Franciszek Źrebiec a uzupełnił Zastępca Dyrektora MPN Andrzej Czaderna.
Od redakcji
Serdecznie dziękujemy Dyrekcji MPN za poświęcenie czasu. W latach 2009-10 na terenie MPN zarejestrowano 10 przypadków wjazdu pojazdów mechanicznych na tereny parku, podczas gdy w roku 2010 na terenie prawie 3-krotnie mniejszego Gorczańskiego Parku Narodowego (70,30 km2) zanotowano 24 przypadki naruszenia granic parku pojazdami silnikowymi. Niewykluczone, że znacznie większa ilość takich czynów w GPN, czy – ogólnie – Gorcach jest związana z położeniem GPN w pobliżu Krakowa, zamieszkiwanego przez prawie 750 tys. mieszkańców. W pobliży MPN jedyne większe miasta to Gorlice (29 tys.), Jasło (37 tys.) i Krosno (47 tys).
Na terenie całej RDLP w Krośnie w 2010r. stwierdzono 1128 przypadków nielegalnego wjazdu do lasu, z czego najwięcej to samochody osobowe (815), quady – 32, motocykle – 47 i inne (ciągniki, skutery, zaprzęgi konne) – 134. Szczególnie narażone tereny to okolice wielkich miast i miejsca grzybobrania. W 2010 r. Na terenie RDLP Kraków stwierdzono 613 przypadków nielegalnych wjazdów samych quadów i motocykli.